Ze is meedogenloos aangevallen door een verward persoon in het park voor haar appartementsgebouw in Belgrado. Daar woont ze al 40 jaar. Ze staat daar bekend als een sociale vrouw en als een vrolijke en altijd opgewekte moppentapper. Zelfs knorrige mensen aan het lachen brengen kan ze als geen ander.
Hoewel er een aantal getuigen was, schoot niemand haar te hulp. Mijn moeder stond op en, net alsof er niets aan de hand was, liep ze naar haar appartement om haar zorgpasje op te halen. Vervolgens ging zij richting het gezondheidscentrum, waar haar huisarts 3 breuken door geweld heeft geconstateerd: een bij haar rechter arm en 2 breuken van rugwervels.
Verbijsterd heeft haar huisarts de politie ingeschakeld om een verklaring af te laten nemen, hoewel mijn moeder toen al een groot gedeelte van het verhaal volledig kwijt was. Ze werd vervolgens naar de eerste hulp gebracht waar haar rechterarm in het gips werd gezet. Met haar rug konden ze – zeiden ze meteen – helemaal niets: ze moet een aantal manden op bed blijven liggen om te herstellen. Een aantal maanden? Mijn actieve moeder, die gewend was dagelijks te wandelen en alles zelfstandig te doen? Wie gaat er voor haar zorgen dan?
Omdat er onvoldoende ambulances op dat moment beschikbaar waren, klaagde mijn moeder niet en nam simpelweg een taxi terug naar huis, nog steeds ontdaan en helemaal ontregeld. De pijn kwam later die dag...
De volgende dag had ik haar zoals gebruikelijk aan de lijn en ik begreep niets van wat zijn mij aan het vertellen was. Murmelend zei ze iets over een of andere krankzinnige buurvrouw, haar gebroken arm en ondraaglijke pijn in haar rug. Ik besloot mijn 2 buurmeisjes te bellen om langs mams te gaan. Heel snel kreeg ik een Viber bericht terug: ‘Dit is erg, Mare, ze beweegt niet. Je moet meteen hier naartoe komen.’
Gelukkig kon ik binnen 2 dagen een vliegticket bemachtigen, mijn klanten inlichten dat ik de komende tijd afwezig ben en alle huishoudelijke zaken regelen die echt geen uitstel duldden. Ik vertrok richting Belgrado, voorbereid op het ergste, maar biddend om mama gezond en goed aan te treffen.
Ik schrok verschrikkelijk toen ik haar zag, aan het bed gekluisterd. Ze was in shock en kon zich niets meer herinneren. En niemand die op dat moment aan haar bed zat – een oude tante van mij en alle buren met wie ze een goede band had opgebouwd en die de afgelopen twee dagen voor haar hebben gezorgd - wisten mij te vertellen wat er precies gebeurd was. Er lagen allerlei medicijnen om haar heen, zonder doosje en gebruiksaanwijzing, en niemand wist welke medicijnen zij nam en waarom. Haar voortdurende geschreeuw van de pijn sneed recht in mijn hart. Net als alle anderen, was ik met stomheid geslagen.
Ik moest meteen iets ondernemen, zo kon het niet verder. Ik besloot alweer de eerste hulp te bellen. Ik wist dat ze niet zomaar langs zouden komen als ze weten hoe oud mijn moeder is – dit is het eerste wat ze vragen; op hoge leeftijd tel je hier niet meer mee – ik besloot een van mijn buurmeisjes te verzoeken om zich als haar eigen moeder (een verpleegster) voor te doen. Wellicht konden wij op deze wijze de ambulance spoedig onze kant op krijgen. En dat lukte.
Binnen een kwartier kwamen ze aan. Daarbij 10 euro in de handen van iedere verpleger stoppen heeft mij geholpen om haar niet alleen richting het ziekenhuis te brengen, maar ook weer terug naar huis, zodra we klaar waren met allerlei onderzoeken. Met een taxi teruggaan was uiteraard uit den boze, aangezien mijn moeder in zo'n toestand alleen liggend vervoerd mocht worden. Ik kwam er namelijk in het ziekenhuis pas achter dat ze 2 rugwervels had gebroken. Hoe hield ze dit in godsnaam vol, 2 dagen lang?
Een doorverwijzing voor een korset – dat ze een paar weken later zou mogen gebruiken om op te staan en te zitten – heb ik pas gekregen door alle artsen en verpleegsters voortdurend te paaien en met stroop smeren die ik in het ziekenhuis sprak. Zelfs mijn buurmeisjes waren verbaasd hoe ik alles in 'no time' voor elkaar kreeg: mijn Balkan manieren was ik dus niet verleerd.
Mijn taak als mantelzorger begon: mijn moeder liggend wassen en aankleden, medicijnen toedienen om haar pijn helpen te verzachten, erg snel - zo even tussendoor - boodschappen doen en voor haar een speciaal dieet voorbereiden, haar kleren met de hand wassen en vervolgens strijken, waren mijn dagtaken. Om 3 uur s' nachts en 6 uur in de ochtend opstaan om haar - net als een baby - te verschonen, haar rug en heupen met een speciale crème in te smeren en haar stijve benen te masseren, was mijn nachtelijke routine. De film 'Intouchables' was er werkelijk niets bij. Haar zien lijden, heeft mijn hart gebroken.
Zonder adequate gezondheidszorg in Servië - waar je als 84-jarige al als afgeschreven wordt beschouwd - was mantelzorg door mij – als haar enig kind - de enige manier om haar te redden. Mijn werk en mijn leven in Nederland stond ineens stil. Ik heb nu een andere prioriteit: ik ben nu nog steeds mijn moeder 24/7 aan het verzorgen, hetgeen mij nogmaals heeft doen beseffen hoe moeilijk de taak van de mantelzorgers is. Alle respect en lof voor iedereen die deze taak met liefde vrijwel dag en nacht op zich neemt. Chapeau!
Alleen is er een klein verschil tussen Nederland en Servië. Een mantelzorger zijn in Servië voelt regelrecht als een eenzaam bestaan. Er zijn geen instituties waar je als mantelzorger terecht kunt voor ondersteuning; respijt zorg is daar een illusie. Er worden ook geen hulpmiddelen (zoals een scootmobiel, traplift of aangepaste WC) beschikbaar gesteld door gemeenten om het leven van hulpbehoevenden dragelijker te maken en je leven als mantelzorger te vergemakkelijken. Er is gewoonweg niets, zoals wij dat in Nederland geregeld hebben.
Goede artsen, verpleegsters en hulp-in-huis ondersteuning zijn ook massaal richting Duitsland vertrokken, waar de vraag naar goed opgeleid en kundig thuiszorg personeel stijgt. Deze emigranten zijn genoodzaakt om hun bejaarde ouders volstrekt alleen achter te laten. Is dan dwingende zelfredzaamheid van hun hulpbehoevende ouders in een volkomen uitzichtloze situatie het offer die ze moeten brengen, zodat hun eigen kinderen een betere toekomst krijgen? Mijn hart breekt als ik eraan denk en al helemaal als ik weet dat ik daar niets aan kan veranderen.
Nederland, waardeer wat je hebt zodat je nooit hoeft te hunkeren naar wat er niet (meer) is.
.................
In mijn boek schrijf ik ook over mantelzorg. Je krijgt te weten welke voorzieningen je ouders in Nederland kunnen krijgen op het moment dat ze hulpbehoevend zijn. Als je nu al mantelzorger bent of van plan bent om dat te worden, dan moet je mijn boek absoluut gaan lezen.
Heb je interesse in mijn boek en wil je het nu al bestellen? Ga naar mijn websitepagina en meld je nu alvast aan. De eerste 100 mensen die zich aanmelden, zullen mijn boek gesigneerd krijgen.
Het gaat jullie goed!
Heb je interesse in mijn boek en wil je het nu al bestellen? Ga naar mijn websitepagina en meld je nu alvast aan. De eerste 100 mensen die zich aanmelden, zullen mijn boek gesigneerd krijgen.
Het gaat jullie goed!
.................
