Welke invloed heeft een schenking op de erfenis?

Stel u en uw vrouw hebben in 2017 een schenking gedaan aan uw dochter om een woning te kopen. U hebt haar een jubelton geschonken. Uw zoon heeft niets gekregen. 

Deze schenking aan uw dochter hebt u bij de notaris in een notariële akte laten vastleggen met de bepaling dat deze schenking 'niet is uitgesloten van inbreng'. 

U en uw vrouw zijn in gemeenschap van goederen getrouwd en u hebt beiden geen testament. 

U kunt zich niet meer herinneren wat deze 'constructie' betekent en vraagt zich nu af of de schenking aan uw dochter meegenomen moet worden in de totale waarde van de nalatenschap als één van u beiden overlijdt. En u wilt weten waar uw zoon en uw dochter dan recht op hebben.

Stel dat de totale waarde van de nalatenschap van de overledene € 300.000 is (de helft van uw gezamenlijk vermogen omdat jullie in gemeenschap van goederen zijn getrouwd). Uw dochter heeft in dit geval € 50.000 van de overledene gekregen (de helft van uw gezamenlijke schenking).

Wat betekent de notariële akte van deze schenking in de praktijk?

Schenkingen vóór 2003

Om deze complexe kwestie te begrijpen, ga ik terug naar de periode vóór 2003. Alle schenkingen die gedaan zijn vóór inwerkingtreding van het nieuwe erfrecht in 2003 vallen onder het oude regime en dienen te worden ingebracht in de nalatenschap (die verhogen de waarde van de nalatenschap) tenzij bij deze schenkingen door middel van een notariële akte 'inbreng uitgesloten is' (deze schenkingen tellen dan niet mee) en in het testament 'geen inbrengverplichting' bestaat (de ontvanger van een schenking is vrijgesteld van inbreng).

Vóór het jaar 2003 werden de gedane giften beschouwd als een voorschot op de erfenis. Er was toen een wettelijke verplichting op grond waarvan ouders verplicht waren om hun kinderen gelijk te bedelen en alle kinderen evenveel na te laten. Bij de verdeling van nalatenschap zou daarom de schenking afgetrokken worden van het erfdeel van de ontvanger.

Volgens deze wettelijke verdeling (wordt toegepast omdat er geen testament is) zou de langstlevende, uw zoon en uw dochter, recht op een gelijk bedrag krijgen (€ 300.000 / 3 = iedereen krijgt € 100.000). Maar als u uw dochter vóór 2003 € 50.000 zou hebben geschonken, had uw dochter nu slechts € 50.000 i.p.v. € 100.000 uit de nalatenschap gekregen, want die andere € 50.000 heeft zij reeds als voorschot ontvangen. 

Het resterende bedrag (€ 50.000) zou tussen de langstlevende en uw beiden kinderen verdeeld worden zodat een ieder een gelijk deel t.w.v. € 16.667 zal ontvangen.

Dit betekent dat de langstlevende en uw zoon € 116.667 uit de nalatenschap van de overledene verkrijgen en uw dochter € 66.667. Per saldo heeft iedereen hetzelfde bedrag ontvangen en dat is € 116.667. Precies zoals dat toen was bedoeld.

Schenkingen na 2003

Sinds het nieuwe erfrecht van 2003 dienen de schenkingen niet meer te worden ingebracht in de nalatenschap (die verhogen niet de waarde van de nalatenschap) tenzij in een notariële akte vastgelegd is dat de schenking 'niet is uitgesloten van inbreng' (de gedane schenking telt mee) en tenzij in het testament een 'inbrengverplichting' bestaat (de ontvanger van een schenking is niet vrijgesteld van inbreng).

Sinds 2003 is er geen wettelijke verplichting op grond waarvan ouders verplicht zijn om hun kinderen gelijk te bedelen en aan alle kinderen evenveel na te laten. Er kunnen daarom door allerlei redenen verschillen ontstaan tussen wat het ene en het andere kind van vader en moeder heeft gekregen.

Aangezien in uw notariële akte staat dat de schenking 'niet is uitgesloten van inbreng' betekent dit, dat de gedane schenking zou meetellen bij de totale waarde van de nalatenschap van de overledene. Maar in dat geval had een 'inbrengverplichting' in het testament moeten staan, anders is de wettelijke verdeling van toepassing.

Daar zit het probleem; u en uw vrouw hebben geen testament. Daarmee maakt de schenking conform de wettelijke verdeling geen deel uit van de nalatenschap!

Dit betekent dat de langstlevende, uw zoon en uw dochter € 100.000 krijgen uit de nalatenschap van de overledene. Per saldo heeft uw dochter € 150.000 gekregen, omdat zij reeds een schenking van € 50.000 heeft ontvangen.

Is dit conform uw wens? Of wilt u dat beiden kinderen een gelijk deel van uw vermogen ontvangen?

Dat zou u in uw testamenten moeten regelen. 

U kunt vastleggen dat de schenking aan uw dochter ingebracht wordt in de erfenis en dat 'inbrengverplichting' bestaat. Zo komt alles goed en beiden kinderen krijgen een evenredig deel.

Of wilt u dat uw dochter meer krijgt dan uw zoon?

Indien u wilt dat uw dochter meer erft dan uw zoon, is mijn advies dit in uw beider testamenten vast te leggen. Indien de wet ooit verandert, weet u zeker dat de zaken goed zijn geregeld. Als u niets regelt, bent u zeer afhankelijk van het dan geldende erfrecht.

Echter pas op met het recht op de legitieme portie! Want daarbij gelden weer andere regels... 

Stel u wilt uw zoon onterven. Hij heeft dan recht op de zogenaamde legitieme portie. Daar heeft hij altijd recht op, ongeacht de inhoud van het testament en in weerwil van gedane giften!

Bij een legitieme portie moeten dan alle schenkingen worden ingebracht in de nalatenschap, ongeacht wat in het testament staat over inbreng van schenkingen!

Dit verhoogt de waarde van nalatenschap tot € 350.000 (€ 300.000 + schenking aan uw dochter van € 50.000).

In dit voorbeeld zijn er twee erfgenamen en een onterfd kind, waarbij elk erfdeel € 116.667 bedraagt. Het legitieme deel is de helft hiervan, namelijk € 58.333. Dat is wat uw zoon dan erft.

Dit betekent dat van de totale nalatenschap van € 300.000 in totaal € 241.667 overblijft. U en uw dochter krijgen € 120.833,50 ieder.

Dit is een complexe materie die hoge eisen stelt aan uw brein. Ik begrijp het. U denkt wellicht: waarom zijn er geen simpele constructies mogelijk? Simpel, dan zouden notarissen en advocaten hun brood hieraan niet verdienen!

Neem de tijd om te begrijpen wat u aan het doen bent en regel uw zaken goed, zodat er geen misverstanden, ruzies en langdurige gerechtelijke procedures over uw erfenis ontstaan. U bepaalt, want u betaalt (pardon, nalaat).

Hebt u een vraag of een advies over schenkingen aan kinderen, stuur mij een persoonlijk bericht via info@alles-geregeld.nu of bel mij via 06 - 26 582 695. 

..........

Krijgt u al mijn waardevolle tips over erfenis slim regelen GRATIS in uw e-mailbox? Geïnteresseerd? U kunt zich hier aanmelden.

.................

Wilt u mijn blog volgen op Bloglovin? Klik op de link Follow my blog with Bloglovin.